Właściwości aluminium takie jak niska masa, duża wytrzymałość, odporność na korozję oraz podatność na obróbkę sprawiają, że surowiec ten jest niezwykle popularny wśród producentów przemysłowych. Jego wytworzenie od podstaw wymaga jednak znacznych nakładów energii, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Na szczęście istnieją rozwiązania szybsze, tańsze, a przede wszystkim bardziej ekologiczne.

W ostatnich dekadach światowy i polski przemysł stał się bardziej odpowiedzialny i dostrzegł potrzebę dbałości o naturalne środowisko. Powstały systemy zarządzania środowiskiem, które – tak jak aluminium, zyskują na popularności z roku na rok. Zrównoważony, świadomy i odpowiedzialny „ekotrend” dotyczy dziś każdej branży i dziedziny gospodarki, począwszy od rezygnacji  z toksycznych surowców i tworzenia w duchu upcyklingu, po budownictwo pasywne.

Ekotrendy XXI wieku

Poza nowymi, stale rozwijającymi się sposobami na ochronę środowiska istnieją idee, które sprawdzają się i potwierdzają swoją skuteczność już od 1895, kiedy to w Nowym Jorku George E. Wargin opracował pierwszy system recyklingu. Gdyby sięgnąć dalej, za pierwszy objaw recyklingu można by uznać Japończyków, którzy już w V wieku zbierali makulaturę i ponownie przetwarzali ją na papier.

To samo może dziać się ze zużytymi elementami wykonanymi z aluminium.  Na wyprodukowanie jednego kilograma tego coraz popularniejszego metalu potrzeba 47 MJ energii. To sporo - dlatego tak ważne jest jego ponowne wykorzystanie. Mowa nie tylko o komponentach przemysłowych: recyklingowi można bowiem poddać też zwykły złom, tj. folie, zużyte puszki, wióry, a nawet zgary i zużel solny. Główne źródła odpadów aluminiowych poddawanych obróbce wtórnej stanowią jednak w dużej mierze: branża transportowa, budowlana, opakowań oraz produkcji stali. Prognozuje się, że w 2023 r. łączna ilość aluminium pochodzącego z recyklingu w tych sektorach wyniesie 26,5 mln ton – częściowo przez to, że przetopienie istniejącego aluminium wymaga zaledwie 5% energii wymaganej do stworzenia go od podstaw.

Proces recyklingu

Sam proces wtórnego pozyskiwania aluminium jest dość złożony. Pierwsza faza to mechaniczna segregacja. Identyfikowane są wtedy zanieczyszczenia, a także sam rodzaj aluminium, ponieważ obecnie jest ich bardzo dużo. Na koniec następuje wtórne segregowanie materiału. Usuwanie powłok i farb pod wpływem temperatury to kolejny etap. Po wypaleniu niepożądanego materiału w specjalnych piecach surowiec sortowany jest ponownie. Trzecia faza to topienie odpadów drobnocząstkowych. Wykonywane jest to w piecach indukcyjnych – wannowych albo tyglowych. Przedostatnim procesem jest oczyszczanie surowca z niemetalicznych zanieczyszczeń w wyniku rafinacji i filtracji. Następnie pozostaje już tylko odlewanie uzyskanego aluminium.

Wiele firm już teraz wykorzystuje te procesy w swojej działalności. Odpowiedzialne społecznie marki chcą dbać w ten sposób nie tylko o swoich klientów, ale i o środowisko, w którym żyją. - Stawiamy przede wszystkim na recykling naszych odpadów - mówi Marta Protasiuk, Starszy Specjalista ds. ochrony środowiska w firmie Sapa Aluminium. - Wartość aluminium jest dla nas bardzo ważna, tak samo jak dbałość o środowisko. Na szczęście obecna technologia recyklingu sprawia, że aluminium uzyskane z tego procesu nie rożni się jakościowo od tego uzyskanego z wytopu pierwotnego – dodaje.

Co ważne, złom aluminiowy może być ponownie przetwarzany i wykorzystywany w zasadzie w nieskończoność.

Recykling w liczbach

Chcąc wyraźniej pokazać, jak recykling aluminium wpływa na środowisko naturalne wystarczy przytoczyć kilka liczb. Poddanie recyklingowi jednej tony aluminium zmniejsza zanieczyszczenie powietrza o 95% - o tyle mniej dwutlenku węgla dostaje się do atmosfery niż podczas produkcji surowca od podstaw. Tym samym zanieczyszczenie wody zostaje zmniejszone aż o 97%. Biorąc pod uwagę, że już 70% zasobów boksytu na świecie wykorzystano, każda tona przetworzonego aluminium pozwala zaoszczędzić jego złoża i zachować równowagę surowców nieodnawialnych.

Bardzo ważne są także koszty. Poddanie recyklingowi tony aluminium pozwala zaoszczędzić do 60% kosztów produkcji. Mając świadomość, że w samej Polsce zużywa się ok 400 mln produktów aluminiowych rocznie można oszacować, jak gigantyczne oszczędności poczyni się zmieniając proces pozyskiwania tego surowca na przetwarzanie wtórne.

Jak pomagać?

Liczne firmy produkujące artykuły aluminiowe już stosują recykling i inne sposoby oszczędzania energii, zmniejszając koszty środowiskowe wytwarzania ich produktów. Spełniając normy środowiskowe i zmieniając filozofię produkcji, producenci udoskonalili nie tylko procedury i techniki zarządzania, ale i procesy produkcyjne, implementując ekologiczne rozwiązania na każdym etapie.

W przypadku odzysku odpadów szczególnie istotne jest przede wszystkim zaangażowanie konsumentów – dlatego chcąc zadbać o środowisko i ekologię, warto zaangażować się w działania zwiększające świadomość klientów w zakresie ekotrendów i dbania o otoczenie, w którym żyją. Kluczowym czynnikiem, który może wpłynąć na wzrost ilości odzyskiwanych odpadów stają się więc działania edukacyjne oraz akcje uświadamiające, takie jak na przykład „Sprzątanie Świata” - dlatego warto włączyć je do swoich działań z zakresu polityki firmy i jej społecznej odpowiedzialności.

Dobrym przykładem do naśladowania jest wspomniana już Sapa, która od wielu lat monitoruje swoje oddziaływanie na otoczenie. - Prowadzimy systematyczne badania emisji zanieczyszczeń do środowiska, w procesie produkcji stosujemy technologie proekologiczne, jak np. urządzenia ochrony powietrza czy własna oczyszczalnia neutralizująca ścieki chemiczne, prowadzimy  segregację maksymalnie minimalizującą ilość odpadów kierowanych na składowisko, współpracujemy z organizacjami odzysku, dzięki czemu nasze opakowania są segregowane, przetwarzane i kierowane do ponownego użycia, prowadzimy też bieżący monitoring zużycia mediów – wylicza starszy specjalista ds. bezpieczeństwa i ochrony środowiska firmy Sapa Aluminium, Adriana Sokołowska. - Dla nas „bycie odpowiedzialnym” oznacza nie tylko spełnienie wymogów formalnych i prawnych, ale jest też inwestycją w zasoby ludzkie, ochronę środowiska i relacje z otoczeniem firmy.

Wdrażanie ekologicznie przyjaznych rozwiązań w procesy produkcyjne często bywa skomplikowane. Istnieją jednak sposoby, które pozwalają usprawnić te działania dostarczając przy tym wielu korzyści. Ekologicznie odpowiedzialna firma w dzisiejszych czasach jest więc zdecydowanie łatwiejsza do prowadzenia biorąc pod uwagę stale powstające i rozwijające się nowe schematy dbania o środowisko. Warto jednak pamiętać o tych rozwiązaniach, które kiedyś się sprawdzały, gdyż część z nich doskonale spełnia swoje zadanie również obecnie. Recykling jest jednym z nich – pozwala zmniejszyć szkodliwe działania na otoczenie, uzyskać produkty tej samej jakości praktycznie nieskończenie wiele razy, a przede wszystkim – co ważne w każdej firmie – zaoszczędzić czas i pieniądze.