Wśród urządzeń do filtracji cieczy i oczyszczania jej z frakcji stałej, w wielu gałęziach przemysłu dużą popularnością cieszą się filtry samoczyszczące. Dzięki swojej dokładności (nawet od 20 mikronów) stanowią doskonałą i efektywną alternatywę dla innych metod filtracji. Filtry samoczyszczące stosowane są np. w ujęciach wody pitnej do wstępnej filtracji, w oczyszczalniach ścieków, w przemyśle stalowym, maszynowym, chemicznym i papierniczym, w górnictwie do filtracji na poziomach wydobywczych, czy w energetyce wodnej i cieplnej w technologicznych ciągach wody smarnej i chłodzącej.

Wśród największych zalet filtrów samoczyszczących wymienić można przede wszystkim dużą dokładność filtracji. Filtry te pracują bez przerwy, nawet w momencie ich samooczyszczenia. Ich wydajność spada w tym czasie tylko w niewielkim stopniu, ale sama filtracja nie jest przerywana, co jest szczególnie ważne w tych branżach, w których wszelkie przestoje w pracy produkcyjnej są wysoce niewskazane lub niepożądane. Skuteczność filtrów samoczyszczących, co bardzo istotne, nie jest zależna od pozycji, w jakiej są zamontowane – mogą pracować zarówno poziomo, jak i pionowo lub skośnie, można je również zamontować w trudno dostępnych i niestandardowych miejscach. Ważne jest też, że ich układ napędowy może zostać dopasowany do istniejących źródeł energii, a praca filtra może być w dowolnym stopniu zautomatyzowana. Filtry samoczyszczące charakteryzują się również względnie niskimi kosztami zakupu i kosztami eksploatacyjnymi oraz stosunkowo łatwym sposobem obsługi. Trwała konstrukcja filtrów umożliwia długi okres ich użytkowania, a szeroka gama materiałów konstrukcyjnych pozwala na wykonanie filtrów na przykład z materiałów kwasoodpornych lub specjalnych tworzyw sztucznych odpornych na niszczące działanie agresywnych cieczy.

Procesem czyszczenia w wielu dostępnych na rynku filtrach samoczyszczących steruje różnica ciśnień spowodowana przez nagromadzenie się zanieczyszczeń na sicie. Dzięki kontroli spadku ciśnienia filtr ulega samooczyszczeniu w momencie, gdy ciśnienie osiągnie maksymalną zaprogramowaną wartość. Dzięki temu filtr pracuje bardzo wydajnie i nie pozwala na nadmierną utratę cieczy. Sposoby automatycznego czyszczenia sita może być jednak zależny od wydajności filtra, filtrowanej cieczy, miejsca zainstalowania czy pożądanej dokładności filtra – proces samooczyszczania może rozpoczynać się np. dopiero po upływie określonego czasu.

Do filtracji cieczy z dużą ilością zanieczyszczeń poleca się stosowanie filtra wielositowego, co pozwala uzyskać większą powierzchnię filtracyjną i lepszą wydajność procesu filtracji. Warto jednak pamiętać, że przy doborze konstrukcji i gabarytów filtra należy dokładnie rozeznać się w przebiegu procesu technologicznego oraz związanymi z nim typowymi zakłóceniami, a także wziąć pod uwagę parametry takie jak rodzaj cieczy i zanieczyszczeń, objętość przepływu, ciśnienie robocze, czy miejsce zabudowy. Pozwoli to na dobranie rozwiązania, które zagwarantuje osiągnięcie możliwie najlepszych oczekiwanych efektów.