Bezpieczeństwo linii produkcyjnych i maszyn za sprawą dyrektywy 2006/42/WE przestało być indywidualną sprawą producentów i użytkowników. Niepokój Parlamentu Europejskiego oraz Rady wywołały rosnące koszty społeczne spowodowane licznymi wypadkami wywołanymi  mierną jakością maszyn, jak i nieumiejętnym wykorzystaniem urządzeń w procesach wytwórczych. Tezy zawarte w dyrektywie dotyczą wszystkich, począwszy od organów państw członkowskich, producentów, właścicieli wyposażenia, na konsumentach kończąc.

Odpowiedzialność bezpośrednia

Konieczność wprowadzenia nowych wytycznych wynika ze zmian do dyrektywy 98/37/WE, które z kolei są pokłosiem licznych postulatów kierowanych zarówno przez podmioty kontrolne, jak i samych przedsiębiorców. Jak czytamy już we wstępie dokumentu: „wskazane jest jej przekształcenie w celu nadania jej jasności”.

Jako odpowiedzialnych za nadzór, wdrożenie oraz realizację nowej dyrektywy (MD) wskazano:

• Państwa członkowskie;
• Producentów;
• Pracodawców.

Każdy podmiot ma obowiązek podjąć określone działania na wyznaczonym odcinku. Dopiero efekt sumaryczny ma przynieść pozytywne skutki.

Państwa Członkowskie są odpowiedzialne za skuteczne wdrożenie postanowień dyrektywy maszynowej na terytoriach podległych ich jurysdykcji. Wiąże się to z dostosowaniem prawa krajowego, a także organizację nadzoru rynku pod kątem wytycznych opracowanych przez komisję.

Posiadacze maszyn i urządzeń starszego typu mogą polegać na ustaleniach zawartych w dyrektywie narzędziowej 2009/104/WE znanej też jako dyrektywy socjalnej.

Certyfikacja CE maszyny 

Uszczegółowiono procedury formalne dotyczące uzyskania stosownych certyfikatów przez producenta. Zabieg ma na celu zwiększenie transparentności działań oraz zapobieżenie ewentualnym nieprawidłowościom.

Certyfikacja CE maszyny, niezbędne czynności:

• Przyporządkowanie maszyny do norm zharmonizowanych;
• Ocena ryzyka wykonywana zgodnie z normą PN-EN ISO 12100;
• Określenie ograniczeń maszyny;
• Identyfikacja zagrożeń;
• Szacowanie ryzyka;
• Analiza kategorii oraz określenie niezawodności układów bezpieczeństwa;
• Propozycja zmian redukujących ryzyko;
• Ocena instrukcji obsługi oraz dokumentacji towarzyszące;
• Ocena lub przygotowanie deklaracji zgodności;
• Procedura kończy się wydaniem certyfikatu CE maszyny.

Punkt mówiący o przyporządkowaniu maszyny do norm zharmonizowanych wskazuje na potrzebę uwzględnienia wymogów bezpieczeństwa już w fazie projektowania maszyn.

Jest to zadanie producentów, którzy poprzez biura konstrukcyjne oraz własne kadry techniczne powinni czuwać nad dostosowaniem wszystkich etapów powstawania maszyny do założeń dyrektywy maszynowej. Uwagę na to powinni zwrócić wytwórcy układów maszyn, wykonujących zadania cykliczne i wzajemnie się uzupełniające np. roboty przemysłowe.

Roboty przemysłowe winne nie tylko współpracować ze sobą, lecz także być dostosowane do siebie wzajemnie, spełniając te same normy. Jeśli to konieczne, kryterium doboru partnera biznesowego wspierającego budowę linii produkcyjnych powinno opierać się na wspólnych założeniach i zrozumieniu idei bezpieczeństwa w przemyśle.

Ostatnim ogniwem w łańcuchu bezpieczeństwa są użytkownicy maszyn, będący w ich posiadaniu. W ich kompetencji jest odpowiednie przygotowanie operatorów oraz zaplecza technicznego i serwisowego maszyn.

Zastosowanie Dyrektywy maszynowej

Dyrektywa 2006/42/WE dotyczy:

• Maszyn;
• Wyposażenia wymiennego maszyn;
• Elementów bezpieczeństwa;
• Osprzętu do podnoszenia;
• Łańcuchów, lin oraz pasów;
• Urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu niepodłączanych na stałe;
• maszyn nieukończonych.

W tym kontekście uzasadnione wątpliwości budzi definicja określająca automatykę przemysłową. Zgodnie z artykułem drugim, z zakresu omawianej dyrektywy wyłączone są następujące rodzaje sprzętu elektrycznego wysokiego napięcia:

• Aparatura rozdzielcza i aparatura sterownicza,
• Transformatory.

Aparatura sterownicza jest częścią szeroko rozumianej automatyki przemysłowej. Zatem podejmując decyzję o konieczności wdrożenia założeń dyrektywy, należy szczegółowo zapoznać się ze specyfikacją produktu i jego zastosowaniem w układzie maszyn, po uprzednim zapoznaniu się z definicjami pojęć znajdującymi się w dokumencie UE.

Dyrektywa 2006/42/WE definiuje maszynę jako zespół:

• Wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy niebędący oparty bezpośrednio na sile mięśni ludzkich, lub zwierzęcych. Przynajmniej jedna część sprężona z innymi wykonuje ruch wywołujący konkretny efekt;
• taki jak w punkcie wyżej, lecz bez części przeznaczonych do podłączenia do źródeł napędu oraz energii;
• jak powyżej, lecz gotowy do zainstalowania i funkcjonowania na środkach transportu, w budynku lub na konstrukcji;
• maszyn nieukończonych, które nie mogą samodzielnie być zastosowane do zaprojektowanego celu;
• sprężonych elementów, z których przynajmniej jedna część wykonuje ruch, ale połączonych w całość przeznaczoną do podnoszenia ładunków, której źródłem mocy może być jedynie praca ludzkich mięśni.

Dyrektywa 2006/42/WE weszła w życie 29 grudnia 2009 roku. Przedmioty objęte jej zakresem są oznaczone znakiem CE. Jednak w przypadku, kiedy dany zespół mechaniczny wymaga zastosowania innych dyrektyw np. dyrektywy niskonapięciowej, zastosowanie znajduje deklaracja zgodności WE/UE.